Πότε οι συνθήκες εργασίας «επιβαρύνουν» την καρδιά σου;

Γράφουν οι: Μέρσυ Κούσκου & του Γεώργιος Κούσκος

Οι καρδιαγγειακές παθήσεις (ΚΑΠ) είναι ασθένειες που αφορούν την καρδιά ή τα αιμοφόρα αγγεία. Οι συνηθέστερες ΚΑΠ είναι η στεφανιαία νόσος, το εγκεφαλικό επεισόδιο (βλάβη στον εγκέφαλο που προκαλείται από θρόμβο αίματος που αποφράσσει μια αρτηρία του εγκεφάλου ή από ενδοεγκεφαλική αιμορραγία) και άλλες ασθένειες της καρδιάς όπως αρρυθμίες, μυοκαρδιοπάθειες και βαλβιδοπάθειες. Οι ΚΑΠ είναι η κύρια αιτία θανάτου στην Ευρώπη, στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και παγκοσμίως.

Αποτελούν οι ΚΑΠ αιτία θανάτου μεταξύ των εργαζομένων;

Ενώ είναι γνωστό ότι οι ΚΑΠ αποτελούν κύρια αιτία θανάτου και μόνιμης αναπηρίας μεταξύ των εργαζομένων, υπάρχουν λίγα δεδομένα για το πώς οι επαγγελματικοί παράγοντες κινδύνου συμβάλλουν στη εκδήλωση των ΚΑΠ.  Παρακάτω αναφέρονται τα δεδομένα που έχουμε σχετικά με την επίδραση των συνθηκών εργασίας στην εκδήλωση των ΚΑΠ.

Οι ερευνητές του NIOSH (National Institute for Occupational Safety and Health) USA, εξέτασαν 5566 εργαζόμενους ηλικίας άνω των 45 ετών και ανέλυσαν επτά τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου για ΚΑΠ. Οι παράγοντες αυτοί ονομάστηκαν από τους ερευνητές «Life’s Simple 7” και είναι οι παρακάτω:

1. Αρτηριακή υπέρταση
2. Υψηλή χοληστερόλη
3. Αυξημένη γλυκόζη αίματος (σακχαρώδης διαβήτης)
4. Αυξημένος Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ)
5. Κάπνισμα
6. Επίπεδο σωματικής δραστηριότητας
7. Κακή διατροφή

Συνθήκες εργασίας και αυξημένος κίνδυνος για ΚΑΠ

1. Εργασιακός τομέας

Οι ερευνητές ανέφεραν μια μεγάλη διακύμανση των παραγόντων κινδύνου ανά επάγγελμα, αλλά γενικά διαπίστωσαν ότι τα παρακάτω επαγγέλματα συσχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο ΚΑΠ:

1. Εργαζόμενοι στα τμήματα πωλήσεων (69% είχαν πολύ ανεβασμένη χοληστερόλη αίματος)
2. Υπάλληλοι γραφείου, διοικητικό προσωπικό (68-72% είχαν κακές διατροφικές συνήθειες)
3. Εργαζόμενοι στην παρασκευή τροφίμων (79% είχαν κακή διατροφή),
4. Αστυνομικοί, πυροσβέστες και υπάλληλοι security (90% ήταν υπέρβαροι ή παχύσαρκοι)
5. Εργαζόμενοι στις μεταφορές (22% ήταν καπνιστές)

2. Ώρες εργασίας

Σε άλλη μελέτη που έγινε από επιστήμονες του University College London (UCL), εξετάστηκαν στοιχεία 85494 εργαζομένων μέσης ηλικίας 43 ετών από τη Βρετανία, τη Δανία, τη Σουηδία και τη Φιλανδία. Ερευνήθηκε κατά πόσο η διάρκεια εργασίας αύξησε τη πιθανότητα οι εργαζόμενοι να εμφανίσουν κολπική μαρμαρυγή, μια καρδιακή αρρυθμία που οδηγεί συχνά σε εγκεφαλικό επεισόδιο.

Κανένας απ’τους εξεταζόμενους δεν είχε κολπική μαρμαρυγή στην έναρξη της μελέτης, αλλά στη διάρκεια μιας δεκαετίας διαγνώστηκαν 1061 κρούσματα. Αυτοί που εργάζονταν 35-40 ώρες την εβδομάδα εμφάνισαν την αρρυθμία με συχνότητα 12.4 ανά 1000 εργαζόμενους, ενώ για όσους εργάζονταν 55 ή περισσότερες ώρες την εβδομάδα η αντίστοιχη αναλογία ήταν 17.6 ανά 1000 εργαζόμενους (αύξηση περίπου 40%).

Οι εθελοντές που εργάζονταν πολύ είχαν αυξημένες πιθανότητες:

1. Να είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι
2. Να πάσχουν από αρτηριακή υπέρταση
3. Να καπνίζουν
4. Να καταναλώνουν αλκοόλ

Ωστόσο, η συσχέτιση με την εμφάνιση της αρρυθμίας παρέμεινε και ανεξάρτητα με τους παραπάνω παράγοντες κινδύνου, πράγμα που υποδηλώνει ότι είναι πιθανό η πολύωρη εργασία να αυξάνει το κίνδυνο εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής, χωρίς να έχει εξακριβωθεί ακόμα, ποιος είναι ο υποκείμενος μηχανισμός, όπως αναφέρει o επικεφαλής της έρευνας Prof. Mika Kivimaki.

3. Εργασιακό στρες

Τέλος, μια άλλη έρευνα του ίδιου πανεπιστημίου (UCL) συσχετίζει το άγχος στη δουλειά με την πρόωρη εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων. Το κάπνισμα και η καθιστική ζωή παραμένουν ωστόσο οι «συνήθεις ύποπτοι».

Ποια η σχέση άγχους και καρδιακής προσβολής στο χώρο εργασίας;

Αυτό ήταν το ερώτημα που εξέτασαν επιστήμονες του τμήματος Καρδιολογίας στο University College του Λονδίνου για διάστημα 8 περίπου ετών. Σύμφωνα με τη βρετανική ιατρική ομάδα, οι εργαζόμενοι σε απαιτητικές και έντονα ανταγωνιστικές θέσεις εργασίας ανήκουν στην πλέον ευαίσθητη κατηγορία ατόμων για εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων. Πιο συγκεκριμένα το ποσοστό καρδιακών προσβολών είναι κατά 23% μεγαλύτερο σε σχέση με άλλες κατηγορίες εργαζομένων.

Eνδιαφέρον προκαλεί η σκιαγράφηση του προφίλ των ατόμων που είναι περισσότερο ευάλωτα στην εμφάνιση καρδιαγγειακών προβλημάτων. Πρόκειται για υπαλλήλους με σχέση εξαρτημένης εργασίας, κατά κύριο λόγο κατώτερων βαθμίδων ή εργάτες. Σε αυτές τις θέσεις ο φόρτος εργασίας είναι μεγάλος και η λήψη ατομικών πρωτοβουλιών μικρή, κάτι που ενισχύει το αίσθημα άγχους και αβεβαιότητας, σύμφωνα με όσα αναφέρει ο επικεφαλής Prof. Mika Kivimaki.

Οι απαιτητικές δουλειές επιβαρύνουν την υγεία

Στο παρελθόν έχουν δημοσιευθεί αντίστοιχες ιατρικές έρευνες συχνά με αντιφατικά αποτελέσματα. Η παρούσα έρευνα διαφοροποιείται από τις προηγούμενες, γιατί διενεργήθηκε σε βάθος χρόνου έχοντας βασιστεί σε δεκάδες επιμέρους έρευνες.

Οι συμμετέχοντες είχαν συμπληρώσει ειδικά ερωτηματολόγια σχετικά με τις θέσεις εργασίας τους, τις απαιτήσεις αλλά και τον τρόπο που οι ίδιοι αντεπεξέρχονταν σε αυτές ψυχικά και σωματικά. Κατά τη διάρκεια της έρευνας καταγράφηκαν 2.356 περιστατικά καρδιακών προσβολών σε σύνολο περίπου 200.000 ανδρών και γυναικών διαφορετικών ηλικιών και οικονομικών στάτους. Η πλειοψηφία αυτών εργάζονταν ως υφιστάμενοι σε απαιτητικές και αγχώδεις θέσεις.

Ισορροπημένος τρόπος ζωής για μια γερή καρδιά

Οι επιστήμονες διευκρινίζουν πως η σχέση μεταξύ εργασιακών υποχρεώσεων και εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων δεν είναι απόλυτη. Ο τρόπος ζωής και οι συναισθηματικές αντιστάσεις του καθενός αποτελούν δύο επίσης καθοριστικούς παράγοντες που αλληλεπιδρούν με τη λειτουργία της καρδιάς.

Το άγχος αποτελεί σίγουρα έναν σημαντικό παράγοντα, που αυξάνει τις πιθανότητες καρδιακής προσβολής. Εντούτοις δεν πρέπει να υπερεκτιμάται. Στους κυριότερους παράγοντες που αυξάνουν το ενδεχόμενο καρδιακών προσβολών συγκαταλέγονται το κάπνισμα, η κακή διατροφή και η απουσία άσκησης στην καθημερινότητα. Ένας ισορροπημένος τρόπος ζωής χωρίς καταχρήσεις (που αφορούν όχι μόνο τις κακές συνήθειες αλλά και την υπερβολική εργασία) και stress σε συνδυασμό με συστηματική άσκηση και σωστή διατροφή μπορεί να αποτελέσει ασπίδα κατά της εμφάνισης πρόωρων καρδιαγγειακών παθήσεων.

Τι μπορούμε να αλλάξουμε;

1. Διαχωρίζουμε τη δουλειά από την προσωπική μας ζωή

Όπως τα προσωπικά μας προβλήματα είναι πιθανό να επηρεάσουν την απόδοση στην εργασία μας, έτσι και τα εργασιακά μας προβλήματα μπορούν να έχουν αρνητική επίδραση στην ποιότητα της ζωής μας. Επομένως, είναι καλό όσο δουλεύουμε να είμαστε αφοσιωμένοι στην εργασία μας αλλά αργότερα να μπορούμε να απολαύσουμε ξέγνοιαστα τον ελεύθερο μας χρόνο.

2. Προγραμματίζουμε τα γεύματά μας

Πρωινό

Ξυπνάμε λίγο νωρίτερα για να φάμε πρωινό έτσι ώστε να έχουμε την ενέργεια που χρειαζόμαστε μέσα στην ημέρα. Καλές επιλογές είναι:

• Γάλα χαμηλών λιπαρών με δημητριακά πρωινού ολικής άλεσης κι ένα φρούτο
• Γιαούρτι χαμηλών λιπαρών με μέλι και ξηρούς καρπούς
• Αυγό βραστό ή ποσέ με ψωμί ολικής άλεσης και φυσικό χυμό φρούτων
• Γάλα χαμηλών λιπαρών και φρυγανιές με φυστικοβούτυρο και σπιτική μαρμελάδα

Μεσημεριανό γεύμα

Επίσης, φροντίζουμε να έχουμε ετοιμάσει από την προηγούμενη τα γεύματα που θα χρειαστούμε στην εργασία μας. Για τους περισσότερους αυτό σημαίνει ένα κυρίως γεύμα και ένα με δυο σνακ. Είναι πολύ σημαντικό να καταναλώνουμε σπιτικό φαγητό αλλά και όταν χρειαστεί να παραγγείλουμε να μπορούμε να επιλέξουμε υγιεινά. Κάποιες ιδέες είναι:

• Σαλάτα με ανθότυρο ή κατίκι και ξύδι βαλσάμικο αντί για σως
• Τορτίγια ολικής άλεσης με γαλοπούλα ή τόνο και λαχανικά
• Σουβλάκι με αλάδωτη πίτα και σαλάτα

Σνακ

Το να μένουμε νηστικοί όσο δουλεύουμε μας κάνει λιγότερο αποδοτικούς στην εργασία μας και περισσότερο λαίμαργους στο επόμενο μας γεύμα. Οπότε, εκτός από το κυρίως γεύμα φροντίζουμε να βρούμε λίγο χρόνο για να καταναλώσουμε ένα γρήγορο αλλά και υγειινό σνακ έτσι ώστε να αποφύγουμε το άσκοπο τσιμπολόγημα και να μπορέσουμε να διατηρήσουμε την ευγλυκαιμία μας.

Προτάσεις για σνακ είναι:

• Ξερά ή φρέσκα φρούτα με ξηρούς καρπούς
• Μπάρα δημητριακών
• Κουλούρι στρογγυλό με τυρί χαμηλών λιπαρών

Σε έναν εργασιακό χώρο εξοπλισμένο με κουζίνα τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά καθώς μπορούμε εύκολα να αποθηκεύσουμε τα τρόφιμα μας είτε εντός είτε εκτός ψυγείου και να έχουμε πρόσβαση σε αυτά. Όμως, ακόμα και όταν πρόκειται για μια εξωτερική εργασία υπάρχει λύση! Μια τσάντα ψυγείο είναι οικονομική και πρακτική καθώς μας βοηθάει στη μεταφορά των γευμάτων μας διατηρώντας τη θερμοκρασία τους.

3. Καταναλώνουμε αρκετό νερό

Εκτός από το να ακούμε το σώμα μας όταν «πεινάει» είναι εξίσου σημαντικό να μην το αφήνουμε να «διψάει»

Ένα μπουκάλι νερό δεν πρέπει να λείπει από την τσάντα μας και ένα ποτήρι νερό από το γραφείο μας. Η ήπια αφυδάτωση μπορεί να μας προκαλέσει πονοκέφαλο, κόπωση ή αδυναμία, υποτονικότητα και έλλειψη συγκέντρωσης επηρεάζοντας την εργασία μας. Γι’ αυτό είναι καλό να καταναλώνουμε όσο περισσότερο νερό μπορούμε, ειδικά τους ζεστούς μήνες.

4. Αυξάνουμε τη γυμναστική

Δοκιμάζουμε είδη άσκησης μέχρι να βρούμε αυτό που μας ταιριάζει και στη συνέχεια το εντάσσουμε στην καθημερινότητα μας. Είτε πριν είτε μετά τη δουλειά μας πάντα μπορεί να βρεθεί λίγος χρόνος για γυμναστική, αρκεί να υπάρχει θέληση και σωστός προγραμματισμός. Η σωματική δραστηριότητα βελτιώνει τη φυσική μας κατάσταση και μειώνει τα επίπεδα άγχους ανεβάζοντας τη διάθεση μας με εργασιακό, αλλά και με προσωπικό μας όφελος.

Το θέμα δημοσιεύτηκε στο www.mednutrition.gr

Ακολουθήστε το Run 'n Fun στο Google News