Δύσπνοια και βήχας κατά τη διάρκεια της άσκησης – Το ασκησιογενές άσθμα εμφανίζεται συνήθως μετά από έντονη άσκηση και χαρακτηρίζεται από πόνο στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή, βήχα και σφύριγμα της αναπνοής.
Συμπτώματα όπως βήχας μετά την κόπωση δεν πρέπει να περνούν απαρατήρητα
Το ασκησιογενές άσθμα (AA) ή άσθμα σχετιζόμενο με την άσκηση (exercise induced asthma) ορίζεται ως η παροδική και αναστρέψιμη υπεραντιδραστικότητα των βρόγχων κατά την άσκηση. Η άσκηση είναι ένας αναγνωρισμένος εκλυτικός παράγοντας του άσθματος και υπάρχουν άτομα το οποία εμφανίζουν συμπτώματα άσθματος μόνο κατά τη διάρκεια της άσκησης.
Να αναφέρουμε ότι ο όρος άσθμα περιλαμβάνει έννοιες όπως βρογχικό άσθμα, αλλεργικό άσθμα κ.ά.
Η συχνότητα του άσθματος κατά την κόπωση στον γενικό πληθυσμό (ανάμεσα και στα παιδιά) κυμαίνεται μεταξύ 12-15%. Ένα ποσοστό 90% των πασχόντων από άσθμα, παρουσιάζουν και άσθμα κατά την άσκηση, ενώ 35-45% των ατόμων με αλλεργική ρινίτιδα, χωρίς διαγνωσμένο άσθμα, παρουσιάζουν ασκησιογενές άσθμα. H συχνότητα ανάμεσα στους επαγγελματίες αθλητές κυμαίνεται μεταξύ 4-10%.
Φυσική κατάσταση και άσθμα
Τα συμπτώματα του άσθματος οφείλονται στη στένωση των αεροφόρων οδών (βρογχόσπασμος). Το ασκησιογενές άσθμα εμφανίζεται συνήθως μετά από έντονη άσκηση και χαρακτηρίζεται από πόνο στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή (δύσπνοια), βήχα και σφύριγμα της αναπνοής (συριγμό). Τα συμπτώματα δεν είναι πάντα τόσο εμφανή και η διάγνωση δεν είναι πάντα προφανής, με κίνδυνο να διαφύγει. Γι’ αυτό η υποψία του άσθματος ασκήσεως πρέπει να είναι μεγαλύτερη, εάν τα συμπτώματα αυτά συμβαίνουν κατ’ επανάληψη και ειδικά σε παιδιά.
Το ασκησιογενές άσθμα παρατηρείται συνήθως σε αερόβια (πχ ποδόσφαιρο, τρέξιμο, σκι, κολύμπι) παρά σε αναερόβια (πχ άρση βαρών) αθλήματα. Στα αερόβια αθλήματα παρατηρείται μία συνεχής κίνηση και εναλλαγή του αέρα στους αεραγωγούς, η οποία επηρεάζει τόσο την υγρασία όσο και τη θερμοκρασία των βρόγχων. Αυτό πυροδοτεί μίαν αλυσίδα αντιδράσεων, με αποτέλεσμα το βρογχόσπασμο και την εμφάνιση των συμπτωμάτων.
Τα αίτια που προκαλούν το ΑΑ
Τα αίτια του ΑΑ είναι ποικίλα και αρκετές φορές άγνωστα. Γενικά όσες παθήσεις ερεθίζουν το αναπνευστικό αυξάνουν και την πιθανότητα εμφάνισης του άσθματος κοπώσεως. Παθήσεις του αναπνευστικού όπως το άσθμα και η αλλεργική ρινίτιδα, λοιμώξεις του αναπνευστικού καθώς και η παρουσία αλλεργιογόνων όπως η γύρη είναι κάποια παραδείγματα. Χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στο περιβάλλον ορισμένων αθλημάτων (πχ χλώριο στις πισίνες) καθώς και φάρμακα όπως η ασπιρίνη και τα ευρέως χρησιμοποιούμενα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) μπορεί επίσης να προκαλέσουν την εμφάνιση συμπτωμάτων.
Για να τεθεί η διάγνωση του άσθματος κατά την άσκηση πρέπει πρώτα να τεθεί η υποψία. Γι’ αυτόνν το λόγο συμπτώματα όπως βήχας μετά την κόπωση δεν πρέπει να περνούν απαρατήρητα. Αφότου τεθεί η υποψία, ακολούθως πρέπει να γίνει εκτίμηση από πνευμονολόγο, ο οποίος με βάση το ιστορικό, τα συμπτώματα και την κλινική εξέταση θα κρίνει εάν στοιχειοθετείται η διάγνωση του ΑΑ.
Διάγνωση
Η ΕΞΕΤΑΣΗ ρουτίνας του αναπνευστικού συστήματος είναι η σπιρομέτρηση, η οποία δείχνει πώς λειτουργούν οι πνεύμονες στην ηρεμία. Εάν η δοκιμασία είναι φυσιολογική, τότε προχωρούμε σε δοκιμασίες πρόκλησης. Τονίζεται πως τα φυσιολογικά αποτελέσματα της σπιρομέτρησης δεν αποκλείουν ούτε το άσθμα ούτε και φυσικά το ασκησιογενές άσθμα. Οι δοκιμασίες πρόκλησης περιλαμβάνουν κυρίως την άσκηση και τη φαρμακευτική πρόκληση. Σκοπός αυτών των δοκιμασιών είναι να δειχθεί εάν υπάρχει σημαντική διαφορά μεταξύ των σπιρομετρήσεων προ και μετά τη δοκιμασία, κάτι το οποίο θέτει τη διάγνωση του άσθματος.
Η δοκιμασία πρόκλησης με άσκηση αποτελεί την εξέταση εκλογής. Η άσκηση μπορεί να γίνει είτε ελεγχόμενα στο εργαστήριο είτε στον φυσικό χώρο άσκησης του ατόμου (γήπεδο, πισίνα κοκ). Το πλεονέκτημα της άσκησης στο εργαστήριο (εργοσπιρομέτρηση) είναι πως δίνεται η δυνατότητα καταγραφής μίας πληθώρας χρήσιμων παραμέτρων (πχ VO2max ), γίνονται σπιρομετρήσεις κατά την άσκηση και όχι μόνο προ και μετά, και ανάλογα με τον εξοπλισμό παρακολουθείται ταυτόχρονα η καρδιακή λειτουργία (καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κοπώσεως).
Με αυτόν τον τρόπο έχουμε μία πιο ολοκληρωμένη διαδικασία, η οποία δεν περιορίζεται μόνο στη διάγνωση του άσθματος. Το μειονέκτημα, που είναι ταυτόχρονα και το πλεονέκτημα της διενέργειας της δοκιμασίας στο φυσικό περιβάλλον της άσκησης, είναι πως λείπουν οι συνθήκες οι οποίες μπορεί να συμβάλουν στην εμφάνιση του άσθματος (κρύο, υγρασία, χλωρίνη κτλ).
Αντιμετώπιση του προβλήματος
Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ του άσθματος κοπώσεως είναι σχετικά εύκολη και απλή. Εάν το παιδί ή ο αθλητής έχει συμπτώματα άσθματος και όταν δεν ασκείται, η αγωγή περιλαμβάνει φάρμακα όπως τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή και τα αντιλευκοτριένια. Αν όμως τα συμπτώματα εμφανίζονται μόνο κατά την άσκηση, τότε η χρήση ενός βρογχοδιασταλτικού βραχείας δράσης συνήθως είναι αρκετή. Εξίσου σημαντική είναι η σωστή προθέρμανση προ της άσκησης, καθώς επίσης το είδος και η ένταση στης άσκησης.
Η πρόγνωση είναι εξαιρετική εφόσον γίνει έγκαιρα η διάγνωση. Δεν πρέπει να υπάρχει άρνηση, ειδικά από τους γονείς ενός παιδιού, γιατί το άσθμα μπορεί να γίνει επικίνδυνο, εάν αφεθεί χωρίς αγωγή. Το άσθμα όχι μόνο δεν πρέπει να αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για άσκηση, αλλά αντιθέτως πρέπει να αποτελεί κίνητρο. Με την κατάλληλη πνευμονολογική παρακολούθηση και παρέμβαση, τα συμπτώματα είτε εξαλείφονται είτε περιορίζονται στο ελάχιστο.
ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΜΕΤΑΞΑΣ
MD, MSc Πνευμονολόγος – Φυματιολόγος
email: emetaxas@pneumoncy.com
Ιστοσελίδα: www.pneumoncy.com
Ακολουθήστε το Run 'n Fun στο Google News
