Γιατί γιορτάζουμε με μπακαλιάρο σκορδαλια την 25η Μαρτίου;

Της Εύας Τσάκου*

Η 25^η Μαρτίου είναι η μία από τις δύο ημέρες της αυστηρής νηστείας του Πάσχα, της Σαρακοστής, που επιτρέπεται η κατανάλωση ψαριού, λαδιού και κρασιού. Η δεύτερη ημέρα που επιτρέπεται η απόκλιση από τη νηστεία είναι η Κυριακή των Βαΐων. Την ημέρα αυτή την τιμητική του έχει ο μπακαλιάρος σκορδαλιά.

Πώς κατέληξε ο μπακαλιάρος το παραδοσιακό γεύμα της ημέρας;

Οι ρίζες αυτού του εθίμου φτάνουν στον 15^ο αιώνα, όπου ενώ οι κάτοικοι των νησιών είχαν εύκολη πρόσβαση σε φρέσκο ψάρι, δεν ίσχυε το ίδιο και για τους κατοίκους της Ηπειρωτικής Ελλάδας, όπου το ψάρι ήταν πιο σπάνιο και αρκετά ακριβό. Έτσι, ο μπακαλιάρος αποτέλεσε μία καλή εναλλακτική, καθώς εκτός από χαμηλότερο κόστος (παρότι προέρχεται από τον Ατλαντικό), μπορούσε να διατηρηθεί και για μεγάλο χρονικό διάστημα με τη μορφή του παστού, χωρίς να χρειάζεται άλλες ιδιαίτερες συνθήκες συντήρησης.

Μπακαλιάρος: Εφοδιάζει με «καλά» λιπαρά και όχι μόνο

Ο μπακαλιάρος είναι πλούσιος σε πρωτεΐνη με περιεκτικότητα 41 γραμμαρίων πρωτεΐνης στα 180 γραμμάρια φιλέτου. Επιπλέον, αποτελεί πολύ καλή πηγή ω-3 λιπαρών  οξέων, τα οποία δε συνθέτει το σώμα και είναι σημαντικό να τα προσλαμβάνουμε από διατροφικές πηγές. Να θυμίσω ότι τα ω-3 παίζουν σημαντικό ρόλο στην εγκεφαλική και πνευματική λειτουργία, στην υγεία της καρδιάς και την προστασία από καρδιαγγειακά νοσήματα και έχουν αντιφλεγμονώδη δράση. Τέλος, περιέχει πολύ καλό ποσοστό σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β (απαραίτητες για τη μετατροπή των τροφών σε ενέργεια και τη καλή λειτουργία του νευρικού μας συστήματος), μαγνήσιο, φώσφορο, κάλιο και σελήνιο.

Σκορδαλιά: Τι περιέχει το σκόρδο;

Όσον αφορά τη σκορδαλιά, η διατροφική της αξία στηρίζεται στο σκόρδο, το θαυμάσιο αυτό τρόφιμο με την ισχυρή αντιμικροβιακή του δράση, λόγω ενός συστατικού που περιέχει, την αλισίνη (η ουσία που δίνει αυτή την έντονη οσμή στο σκόρδο). Επιπλέον, κάποιες μελέτες υποστηρίζουν την αντιυπερτασική του δράση, ωστόσο το όφελος αυτό αφορά κατά κύριο λόγο μεγαλύτερες ποσότητες σκόρδου από αυτές που καταναλώνουμε συνήθως και πιθανότατα διαφορετική μορφή. Προσθέτοντας τη σκορδαλιά στο γεύμα σας, τα οφέλη του σκόρδου σε συνδυασμό με το σχετικά αυξημένο νάτριο του μπακαλιάρου, βοηθούν στην ισορροπία της αλμυρότητας γεύματος της 25^ης Μαρτίου!

Πόσο εύκολο είναι να ξεφύγετε θερμιδικά;

Λόγω του τρόπου μαγειρέματος του μπακαλιάρου που είναι τηγανιτός και με κρούστα, αλλά και των συνοδευτικών του, το γεύμα της 25^ης Μαρτίου μπορεί να αποτελέσει θερμιδική βόμβα, προκαλώντας μία μικρή ανησυχία σε όσους βρίσκονται σε πρόγραμμα διατροφής. Ας δούμε 4 στοιχεία που μπορούν να κάνουν το γεύμα σας πιο ελαφρύ θερμιδικά, χωρίς ασφαλώς να το υποβαθμίζουν γευστικά!

Πώς θα μειώσω τις θερμίδες του μπακαλιάρου;

Ένα φιλέτο μπακαλιάρου ψητό ή πλακί θα σας δώσει περίπου 200 θερμίδες, ενώ η αντίστοιχη ποσότητα σε τηγανιτό μπακαλιάρο σας παρέχει 300 θερμίδες, δηλαδή 100 εξτρά θερμίδες που προέρχονται κυρίως από το λάδι που απορροφάει το φιλέτο στο τηγάνι. Για να αντιληφθείτε τη διαφορά, ο τηγανιτός μπακαλιάρος καταλήγει να έχει 13 γραμμάρια λίπους, έναντι του ψητού ή πλακί που έχει 1,5 γραμμάρια λίπους (με κύριους πρωταγωνιστές τα ω-3 λιπαρά). Στον παρακάτω πίνακα, φαίνονται αναλυτικά οι θερμίδες και τα γραμμάρια λίπους που περιέχει ένα φιλέτο μπακαλιάρου ανάλογα με τον τρόπο μαγειρέματός του:

Μπορείτε λοιπόν να επιλέξετε ψητό ή πλακί, έναντι του τηγανιτού, και να καταναλώσετε κανονικά τη μερίδα εστιατορίου. Στην περίπτωση που επιλέξετε τηγανιτό, δώστε προσοχή στην ποσότητα! Τοποθετήστε τον τηγανιτό μπακαλιάρο στο ¼ του πιάτου, ώστε να βάλετε δομή και όρια στην ποσότητα και να απολαύσετε τον μπακαλιάρο όπως τον επιθυμείτε.

Όσοι από εσάς βρίσκετε γευστική ικανοποίηση στο χυλό που περιβάλει τον μπακαλιάρο και δεν σας απασχολεί εάν θα είναι τηγανιτός ή όχι, υπάρχει και η επιλογή να φτιάξετε «τηγανιτό» μπακαλιάρο στο φούρνο! Αξιοποιήστε τριμμένη φρυγανιά ή δημητριακά ολικής σε τρίμματα για το εξωτερικό περίβλημα και ψήστε τα φιλέτα μπακαλιάρου στον φούρνο σε λαδόκολλα. Θα εκπλαγείτε με το πόσο τραγανά είναι και πόσες θερμίδες θα γλιτώσετε.

Πόση σκορδαλιά μπορώ να καταναλώσω;

Η σκορδαλιά με ψωμί ή πατάτα αποδίδει περίπου 95 θερμίδες ανά κουταλιά της σούπας. Η επιλογής της σκορδαλιάς με καρύδια ή αμυγδαλόψυχα ανεβάζει το θερμιδικό περιεχόμενο ως εκ τούτου δεν αποτελεί την πρώτη επιλογή. Η μερίδα της σκορδαλιάς που συνοδεύει τον μπακαλιάρο είναι αρκετά μεγαλύτερη από 1 κουταλιά της σούπας, ωστόσο μπορείτε να παραγγείλετε να σας φέρουν ξεχωριστά τη σκορδαλιά και να βάλετε στο πιάτο σας μία με δύο κουταλιές.

Τι άλλο περιλαμβάνει το γεύμα μου;

Συνήθως το γεύμα της 25^ης Μαρτίου συνοδεύεται και από σαλάτα, ως επί το πλείστο βραστά λαχανικά και ψωμί. Όσον αφορά τη σαλάτα, θα σας πρότεινα να την τοποθετήσετε στο ½ του πιάτου σας και συνεχώς να ανεφοδιάζετε το πιάτο σας με αυτή. Αυτή η τακτική θα σας βοηθήσει στο να βάλετε δομή και όρια στην ποσότητά σας, όπως ανέφερα και προηγουμένως. Εάν στα βραστά λαχανικά περιλαμβάνεται η πατάτα, λόγω του ότι ανήκει στα αμυλούχα τρόφιμα και έχει περισσότερες θερμίδες από τα υπόλοιπα λαχανικά, προτιμήστε να την τοποθετήσετε στο υπόλοιπο ¼ του πιάτου που έχει μείνει άδειο. Ειδάλλως, επιλέξτε βραστά χόρτα και παντζάρια που είναι και πλούσια σε αντιοξειδωτικά και συνοδεύσετε το γεύμα σας με 1 φέτα ψωμί, ως την πηγή υδατάνθρακα.

Τι γίνεται με το αλκοόλ;

Καθώς θα βρίσκεστε με παρέα και συνήθως σε αυτή την περίπτωση η κατανάλωση αλκοολούχου είναι αυξημένη, προσπαθήστε να μείνετε στη μία μερίδα αλκοολούχου ποτού, δηλαδή 1 μπύρα ή 1 ποτήρι κρασί.

Να θυμάστε να έχετε πάντα δίπλα στο πιάτο σας νερό, ώστε να πίνετε αυτό για να ξεδιψάσετε και το αλκοολούχο για απόλαυση

Είναι σημαντικό η κατανάλωση αλκοόλ να είναι συνειδητή και να αποφύγετε να έχετε συνεχώς το ποτό στο χέρι, όσο μιλάτε με την παρέα σας και διασκεδάζετε.

Χρειάζεται να μειώσω κάτι άλλο την υπόλοιπη ημέρα;

Είναι σημαντικό να τηρήσετε τη διατροφική σας ρουτίνα, δηλαδή να καταναλώσετε το πρωινό και το δεκατιανό σας, ώστε να αποφύγετε την υπερκατανάλωση φαγητού το μεσημέρι. Ως βραδινό γεύμα ωστόσο μπορείτε να επιλέξετε κάτι ελαφρύ, όπως γιαούρτι με φρούτο ή δημητριακά ολικής, τοστ ή τορτίγια ή ακόμα και κάποια σαλάτα.

Απολαύστε το γεύμα σας, θυμηθείτε να μασάτε καλά την κάθε σας μπουκιά και να τρώτε συνειδητά. Σας εύχομαι να περάσετε όμορφα!

* Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο www.mednutrition.gr