Γιατί το γλυκογόνο είναι τόσο χρήσιμο στον οργανισμό όσων αθλούνται;

Τι ακριβώς είναι το γλυκογόνο και γιατί δεν πρέπει να... πέφτει;

Ίσως έχει τύχει και σε εσάς να ακούσετε κάποιον γνωστό σας που γυμνάζεται συστηματικά να λέει κάτι περί αντικατάστασης των ποσοτήτων γλυκογόνου μετά από μια προπόνηση και στη συνέχεια να τρώει μια πίτσα ολόκληρη.

Τι είναι τελικά αυτό το γλυκογόνο και γιατί είναι σημαντικό για τον οργανισμό; Καταρχάς, θα πρέπει να κατανοήσουμε τη σχέση μεταξύ υδατανθράκων, γλυκόζης και γλυκογόνου:

Υδατάνθρακες

Οι υδατάνθρακες ή αλλιώς σακχαρίτες αποτελούν μια ομάδα οργανικών μορίων που περιλαμβάνει σάκχαρα, άμυλα και κυτταρίνη. Χωρίζονται είτε σε πολλαπλά μόρια σακχαριτών συνδεδεμένα μεταξύ τους (πολυσακχαρίτες) είτε σε δύο μόρια σακχαρίτη (δισακχαρίτες) είτε σε ένα μόριο σακχαρίτη (μονοσακχαρίτης).

Γλυκόζη

Οι μονοσακχαρίτες και οι δισακχαρίτες μπορούν επίσης να αναφέρονται ως σάκχαρα. Η γλυκόζη (σάκχαρο αίματος) είναι ένας σημαντικός μονοσακχαρίτης που παρέχει ενέργεια στον οργανισμό όσον αφορά τις μυϊκές συσπάσεις. Η γλυκόζη αποθηκεύεται ως ειδικός πολυσακχαρίτης στο σώμα μας που ονομάζεται γλυκογόνο.

Γλυκογόνο

Όταν πολλά μόρια γλυκόζης δημιουργούν μια αλυσίδα μεταξύ τους σχηματίσουν γλυκογόνο, το οποίο αποθηκεύεται στους μύες και στο συκώτι. Το γλυκογόνο διασπάται σε μεμονωμένα μόρια γλυκόζης στα μυϊκά κύτταρα όταν χρειάζεται για την παραγωγή ενέργειας.

Το γλυκογόνο είναι ουσιαστικά αποθηκευμένος υδατάνθρακας και όπως γνωρίζουμε οι υδατάνθρακες ως υπόστρωμα για ασκήσεις αντοχής είναι κάτι πολύ σημαντικό. Το γλυκογόνο αποθηκεύεται κυρίως στις μυϊκές μας ίνες και στο συκώτι και είναι άμεσα διαθέσιμο για χρήση κατά τη διάρκεια της άσκησης.

Ορισμένες μελέτες έχουν ορίσει τον λόγο αναφορικά με το γιατί το γλυκογόνο είναι τόσο σημαντικό. Αυτές οι μελέτες έδειξαν ότι:

α) Το γλυκογόνο των μυών εξαντλείται συστηματικά κατά τη διάρκεια της βαριάς άσκησης άσκησης.

β) Η περιεκτικότητα του οργανισμού σε γλυκογόνο είναι σχεδόν μηδενική κατά την εξάντληση.

γ) Ο χρόνος γυμναστικής μέχρι την εξάντληση σχετίζεται άμεσα με την ποσότητα των αποθεμάτων γλυκογόνου κατά την αρχή της άσκησης στους μυς που χρησιμοποιούνται.

Αυτά τα αποτελέσματα υποστηρίχθηκαν και επιβεβαιώθηκαν από πολλές σχετικές μελέτες. Είναι σαφές ότι το γλυκογόνο είναι σημαντικό και η ποσότητά του που έχετε κατά τη διάρκεια της άσκησης είναι επίσης σημαντική.

Τα επίπεδα γλυκογόνου πριν από την άσκηση

Η διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες είναι το κλειδί για τη διατήρηση και τη μεγιστοποίηση των αποθεμάτων γλυκογόνου. Η βάση για αυτό είναι αρκετά απλή: για να έχετε πλεόνασμα από υδατάνθρακες στον οργανισμό σας, θα πρέπει πρώτα και κύρια να τρώτε υδατάνθρακες.

Υπάρχουν κάποιες λίγο πιο πολύπλοκες στρατηγικές για τη μεγιστοποίηση των αποθεμάτων γλυκογόνου σας, όπως η καρβοφόρτωση ή η πρόσληψη υδατανθράκων με συγκεκριμένους τρόπους, αλλά μια πιο απλή στρατηγική είναι και πιο εύκολη.

Η απλούστερη στρατηγική είναι απλά να διατηρήσετε μια διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες, η οποία αντανακλά τις ενεργειακές απαιτήσεις της προπόνησης ή των αγώνων.

Τα επίπεδα γλυκογόνου κατά την άσκηση

Μόλις ξεκινήσετε το τρέξιμο, ο οργανισμός σας χρησιμοποιεί τα επίπεδα γλυκογόνου σας, ειδικά κατά την πρώτη ώρα άσκησης και κατά τη διάρκεια προσπαθειών υψηλότερης έντασης. Δεν θα αντικαταστήσετε τα επίπεδα γλυκογόνου καθώς τρέχετε αλλά μάλλον θα βασίζεστε όλο και περισσότερο στη γλυκόζη του αίματος και στα ελεύθερα λιπαρά οξέα. Ειδικά στα μεταγενέστερα στάδια μιας μεγαλύτερης διαδρομής.

Τα επίπεδα γλυκογόνου μετά την άσκηση

Η αντικατάσταση των επιπέδων γλυκογόνου θα πρέπει να είναι μία από τις βασικές σας ανησυχίες αμέσως μετά την προπόνηση ή τον αγώνα διότι:

  1. Η συστηματική εξάντληση του γλυκογόνου έχει αποδειχθεί ότι είναι επιζήμια για τις επιδόσεις κατά τη διάρκεια μιας βαριάς προπόνησης.
  2. Ο ρυθμός αντικατάστασης του γλυκογόνου είναι υψηλότερος αμέσως μετά την άσκηση μέσω της κατανάλωσης ενός γεύματος με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες.
  3. Τα επίπεδα γλυκογόνου πρέπει να επανέλθουν σε φυσιολογικά επίπεδα σε περίπου 24 ώρες εάν φάτε ένα πλούσιο σε υδατάνθρακες γεύμα και συνεχίσετε να καταναλώνετε υψηλά επίπεδα υδατανθράκων στα άλλα γεύματά σας.
  4. Για να διασφαλίσετε ότι τα αποθέματα γλυκογόνου επιστρέφουν σε κανονικά επίπεδα για την επόμενη προπόνηση, φάτε ένα γεύμα με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες αμέσως μετά την άσκηση και συνεχίστε να τρώτε υδατάνθρακες ως μέρος των κανονικών σας γευμάτων.

Περιληπτικά:

  • Tο γλυκογόνο αποθηκεύεται σε υδατάνθρακες και υπάρχει κυρίως στους μυς μας.
  • Η απόδοσή μας στις δραστηριότητες αντοχής επηρεάζεται από τα επίπεδα γλυκογόνου μας.
  • Το γλυκογόνο είναι ένας περιορισμένος πόρος για τον οργανισμό μας μόλις αρχίσει η άσκηση.
  • Η αντικατάσταση των αποθεμάτων γλυκογόνου μετά την άσκηση είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της απόδοσης κατά την καθημερινή εκπαίδευση και τον αγώνα.
  • Το γλυκογόνο αντικαθίσταται πολύ γρήγορα μετά την άσκηση.
  • Χρειάζονται περίπου 24 ώρες για την πλήρη αναπλήρωση των επιπέδων γλυκογόνου, συνυπολογίζοντας την κατανάλωση ενός ψηλού γεύματος υδατανθράκων μετά την άσκηση και εν γένει μια διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες.

Διαβάστε ακόμα:Τα μεγαλύτερα διατροφικά λάθη που κάνουν οι δρομείς μετά τo τρέξιμο

Ακολουθήστε το Run 'n Fun στο Google News

Previous ArticleNext Article

Συνταγές με ζυμαρικά πλούσιες σε πρωτεΐνη για όσους αθλούνται

Οι υδατάνθρακες είναι απαραίτητο κομμάτι της διατροφής όσων αθλούνται. Ακόμα περισσότερο, όταν ταυτόχρονα έχουμε και πρόσληψη πρωτεϊνών, που είναι απαραίτητες για την αποκατάσταση των μυών.

Δείτε παρακάτω ορισμένες συνταγές από το runnersworld.com και κυρίως δοκιμάστε τες:

1/ Ζυμαρικά με ντομάτα και μοτσαρέλα

Για 4-6 μερίδες
450 γραμμάρια ζυμαρικών (όπως rigatoni)
5 κουταλιές της σούπας παρθένο ελαιόλαδο
1-2 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένο
5-6 μικρές ντομάτες, ψιλοκομμένες
225g μοτσαρέλα τριμμένη
Μια χούφτα ψιλοκομμένο φρέσκο βασιλικό
Μαϊντανός κομμένος σε μικρά κομμάτια
Μαύρο πιπέρι
Τριμμένο τυρί pecorino

Οδηγίες: Μαγειρέψτε τα ζυμαρικά σύμφωνα με τις οδηγίες της συσκευασίας. Σε ένα μεγάλο μπολ βάλτε το λάδι, το σκόρδο, τις ντομάτες, τη μοτσαρέλα, το βασιλικό και το μαϊντανό, στη συνέχεια κάντε ελαφρύ ανακάτεμα. Στραγγίξτε τα ζυμαρικά, ρίξτε τα στο μπολ και έπειτα προσθέστε τον πολτό και αν χρειαστεί επιπλέον λάδι.Για το τέλος, προσθέστε μαύρο πιπέρι και τριμμένο τυρί για γαρνίρισμα.

2/ Πικάντικο μπρόκολο με ζυμαρικά και λουκάνικα

Για 6 μερίδες
450g μακαρόνια farfalle (ή οποιοδήποτε είδος που σας αρέσει)
4 κουταλιές σούπας παρθένο ελαιόλαδο
450g λιωμένο λουκάνικο, κομμένο σε τεμάχια 2,5 εκ
2 σκελίδες σκόρδο, ψιλοκομμένο
350g μπρόκολο, ψιλοκομμένο
Μαϊντανός κομμένος σε μικρά κομμάτια
Kόκκοι κόκκινου πιπεριού ή καυτό τσίλι
Τριμμένο τυρί pecorino για γεύση

Οδηγίες: Μαγειρέψτε τα ζυμαρικά σύμφωνα με τις οδηγίες πακέτου. Σε μια μεγάλη κατσαρόλα, θερμαίνετε δύο κουταλιές λάδι σε μια μέτρια θερμοκρασία. Ρίξτε στην συνέχεια το λουκάνικο και περιμένετε να ροδίσει. Προσθέστε το σκόρδο και το μπρόκολο, ανακατεύοντας για ένα ή δύο λεπτά. Στραγγίστε τα ζυμαρικά και ρίξτε τα στην κατσαρόλα με το εναπομείναν λάδι, καθώς και τον μαϊντανό και το πιπέρι. Προσθέστε αλάτι και μαύρο πιπέρι στη γεύση. Μπορείτε να βάλετε από πάνω τριμμένο τυρί.

3/ Ζυμαρικά μαγειρεμένα με θαλασσινά

Για 8 μερίδες
450g σπαγγέτι
900g ψαριών και οστρακοειδών (όπως μπακαλιάρος, μύδια και γαρίδες)
4 μεγάλες ντομάτες, ψιλοκομμένες
4 σκελίδες σκόρδο, ψιλοκομμένο
Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο 80 ml
Τεμαχισμένα φύλλα μαϊντανού για γαρνιτούρα

Οδηγίες: Προθερμαίνετε το φούρνο στους 190C. Κόψτε τα ψάρια σε κομμάτια μήκους περίπου 6 εκατοστών, καθαρίστε τα μύδια και ξεφλουδίστε τις γαρίδες. Ρίξτε στο τηγάνι τις ντομάτες, το σκόρδο, το λάδι, το μαϊντανό και το αλάτι και το πιπέρι για γεύση. Καλύψτε με ένα καπάκι και μαγειρέψτε για 10 λεπτά. Ανακατέψτε τα ψάρια με αλάτι και πιπέρι και προσθέστε απαλά στις ντομάτες. Καλύψτε και ψήστε για άλλα 10 λεπτά ή έως ότου το ψάρι γίνει αδιαφανές.
Διασκορπίστε τα οστρακοειδή πάνω από την κορυφή, καλύψτε και ψήστε για άλλα 10 λεπτά ή μέχρι να ανοίξουν όλα τα κελύφη και οι γαρίδες γίνουν ροζ. Ενώ τα θαλασσινά ετοιμάζονται, μαγειρεύετε τα μακαρόνια σύμφωνα με τις οδηγίες του πακέτου. Στραγγίξτε τα. Προσθέστε τα ζυμαρικά στο τηγάνι με τα θαλασσινά και ανακατέψτε απαλά. Πασπαλίστε με μαϊντανό και σερβίρουμε.

4/ Λαζάνια με μυρωδικά και τυριά

Για 6-8 μερίδες
340g λαζάνια
2 κουταλιές σούπας παρθένο ελαιόλαδο
3 σκελίδες σκόρδο, ψιλοκομμένο
450g βόειου κρέατος (ή λουκάνικο, ή ανάμεικτα)
1.35L σάλτσα ντομάτας ή ψιλοκομμένες ντομάτες
170g πάστα ντομάτας
Μια χούφτα ψιλοκομμένο φρέσκο βασιλικό
Μαϊντανός κομμένο σε φύλλα
½ κουταλάκι αποξηραμένης ρίγανης
425g τυρί ricotta
225g μοτσαρέλα, τριμμένη
225g μοτσαρέλα, κομμένη σε φέτες
50g τυρί pecorino

Οδηγίες: Προθερμαίνετε το φούρνο σας στους 190C. Μαγειρέψτε τα λαζάνια σύμφωνα με τις οδηγίες πακέτου. Στραγγίστε και αφήστε τα σε ένα μόνο στρώμα στο χαρτί ψησίματος. Σε μια μεγάλη κατσαρόλα, θερμαίνετε το λάδι σε μια μέση θερμοκρασία Προσθέστε το σκόρδο και μαγειρέψτε, ανακατεύοντας, για ένα λεπτό. Προσθέστε το κρέας και μαγειρέψτε, ανακατεύοντας, για πέντε λεπτά ή μέχρι να ροδίσουν. Προσθέστε τη σάλτσα ντομάτας, την πάστα ντομάτας και τα μυρωδικά και ανακατέψτε για να τα συνδυάσετε. Μειώστε τη θερμοκρασία και σιγοβράστε τη σάλτσα για 15 λεπτά. Βάλτε ¼ της σάλτσας σε ένα σκεύος 35cm x 7.5cm x 25cm. Ρίξτε την πρώτη στρώση με τα λαζάνια και έπειτα το 1/3 της υπόλοιπης σάλτσας, εξασφαλίζοντας πως τα ζυμαρικά καλύπτονται επαρκώς. Ρίξτε 1/3 από την μοτσαρέλα και το τυρί ricotta. Eπαναλάβετε 3 φορές το ίδιο για να δημιουργήσετε τρεις στρώσεις. Ρίξτε τα τυριά που απέμειναν στην κορυφή. Ψήστε για 45 λεπτά και αφήστε το φαγητό για 15 λεπτά να συνέλθει προτού σερβίρετε.

5/ Ζυμαρικά με φρέσκα λαχανικά

Για 6-8 μερίδες
450g λεπτά σπαγγέτι
4 μεσαίες ντομάτες, ψιλοκομμένες
1/2 μικρό λευκό κρεμμύδι ψιλοκομμένο
450g πράσινα φασολάκια σόγιας
Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο 80 ml
Μαύρο πιπέρι και αλάτι

Οδηγίες: Μαγειρέψτε τα ζυμαρικά σύμφωνα με τις οδηγίες πακέτου. Τοποθετήστε τη ντομάτα, το κρεμμύδι και τα φασολάκια σε ένα μεγάλο μπολ. Αδειάστε τα ζυμαρικά και προσθέστε τα στο μπολ. Προσθέστε λάδι, αλάτι και πιπέρι για γεύση. Ανακατέψτε ελαφρά και σερβίρετε.

6 / Σπαγγέτι με αυγά

Για 4 μερίδες
450g σπαγγέτι
675g σάλτσα ντομάτας ή τεμαχισμένες ντομάτες
4 κουταλιές της σούπας βούτυρο
1 μέτριο κρεμμύδι, αποφλοιωμένο
6 μεγάλα ψημένα αυγά, αποφλοιωμένα
Τριμμένο τυρί pecorino

Οδηγίες: Σε μια βαθιά κατσαρόλα, θερμαίνετε τη σάλτσα σε χαμηλή φωτιά. Προσθέστε το βούτυρο και το κρεμμύδι και ανακατέψτε μέχρι να λιώσει όλο το βούτυρο. Προσθέστε τα αυγά και μαγειρέψτε σε χαμηλή φωτιά. Ξεχωριστά, μαγειρέψτε τα ζυμαρικά σύμφωνα με τις οδηγίες του πακέτου. Στραγγίστε και χωρίστε ανάμεσα σε τέσσερα μπολ σερβιρίσματος.

7/ Λιγκουίνι με αχιβάδες

Για 4-8 μερίδες
450g λιγκουίνι
2 κουταλιές παρθένο ελαιόλαδο
2 κουταλιές της σούπας βούτυρο
2 σκελίδες σκόρδο, ψιλοκομμένο
450g αχιβάδες
Κρέμα γάλακτος 80 ml
50g τυρί pecorino
Mαϊντανός κομμένο σε φύλλα

Οδηγίες: Μαγειρέψτε τα λιγκουίνι σύμφωνα με τις οδηγίες πακέτου. Σε μια μεγάλη κατσαρόλα, θερμαίνετε το λάδι και το βούτυρο σε μια μέση θερμοκρασία. Προσθέστε το σκόρδο και μαγειρέψτε, ανακατεύοντας, για ένα λεπτό. Προσθέστε τις αχιβάδες και μαγειρέψτε, ανακατεύοντας, για άλλα πέντε λεπτά. Προσθέτουμε την κρέμα και το μισό πεκορίνο και ζεσταίνουμε μέχρις ότου βράσει το μείγμα. Αδειάστε τα ζυμαρικά και προσθέστε τον μαϊντανό και το αλάτι και το πιπέρι. Ανακατέψτε και σερβίρετε.

Διαβάστε ακόμα: Τα μακαρόνια ομορφαίνουν, δεν παχαίνουν

Ακολουθήστε το Run 'n Fun στο Google News

Ημικρανίες: Πώς το μαγνήσιο μας ανακουφίζει

Abigail Keenan on Unsplash

Του Νίκου Καφετζόπουλου*

Το μαγνήσιο συμμετέχει σε περισσότερα από 300 μεταβολικά μονοπάτια, όπως: η πρωτεϊνοσύνθεση, η σύνθεση DNA, η παραγωγή ενέργειας, η διατήρηση της υγείας της καρδιάς, των αγγείων, των νεύρων, των μυών και στη διατήρηση της οστικής πυκνότητας.

Το μαγνήσιο συμμετέχει σε πάρα πολλές βιοχημικές αντιδράσεις του οργανισμού, μεταξύ των οποίων στη ρύθμιση του νευρικού συστήματος, στη λειτουργία των μυών, στην υγεία της καρδιάς, στον σχηματισμό των οστών, καθώς και στην ευαισθησία των ιστών στην ινσουλίνη. Πρόσφατες έρευνες καταδεικνύουν την προληπτική επίδραση του μαγνησίου και στην αντιμετώπιση της ημικρανίας, μιας και οι περισσότεροι ασθενείς με ημικρανίες παρουσιάζουν έλλειψη μαγνησίου.

Διατροφικοί… μύθοι που μας εμποδίζουν να χάσουμε βάρος

Μεταβολισμός μαγνησίου

Το διαιτητικό μαγνήσιο απορροφάται από τον οργανισμό σε ποσοστό 30% με 40%. Οι κύριες διατροφικές πηγές από τις οποίες προσλαμβάνεται είναι τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα όσπρια, οι ξηροί καρποί, οι σπόροι και τα προϊόντα ολικής άλεσης. Γενικότερα, εντοπίζεται στο φύτρο και το πίτουρο του σιταριού, εξ’ ου και η υψηλότερη περιεκτικότητά του στα προϊόντα που είναι πλούσια σε διαιτητικές ίνες. Μερική από την ποσότητα του μαγνησίου που παίρνουμε καθημερινά (~10%) βρίσκεται και στο νερό.

Παθογένεση ημικρανίας και ο ρόλος του μαγνησίου

Παρατηρείται ότι η έλλειψη του μαγνησίου συσχετίζεται με βασικούς παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς που συνδράμουν στην εμφάνιση της ημικρανίας, όπως : μεταβολή στην απελευθέρωση των νευροδιαβιβαστών, συσσώρευση αιμοπεταλίων και αγγειοσυστολή.

Επιπλέον, η ανεπάρκεια μαγνησίου μπορεί να οδηγήσει στην ενεργοποίηση και απελευθέρωση της ουσίας P. Η δράση αυτής της ουσίας έγκειται στις αισθητικές ίνες που προάγουν το αίσθημα του πόνου. Το μαγνήσιο επιδρά ευεργετικά στο νευρικό σύστημα μέσω αντιρρόπησης της αγγειοσυστολής, αναστολής της συσσώρευσης των αιμοπεταλίων, σταθεροποίησης των κυτταρικών μεμβρανών και περιορισμού της παραγωγής φλεγμονωδών παραγόντων.

H χρυσή τομή για σωστή διατροφή το καλοκαίρι…

Συμπληρωματική χορήγηση μαγνησίου

Αρκετές μελέτες έχουν δείξει θετικά αποτελέσματα όσον αφορά τη συχνότητα και τη βαρύτητα των επεισοδίων ημικρανίας.  Η συμπληρωματική χορήγηση συστήνεται πλέον  καθημερινά σε ασθενείς με κλινική υποψία υπομαγνησιαιμίας, με σκοπό τη μείωση της συχνότητας των επεισοδίων ημικρανίας.

Η δόση και το είδος του μαγνησίου παίζουν καταλυτικό ρόλο, έτσι ώστε να έχετε τα μέγιστα αποτελέσματα. Έμφαση πρέπει να δοθεί σε ασθενείς που εκδηλώνουν παρενέργειες (διάρροια, μυϊκή αδυναμία κ.α.), καθώς το μαγνήσιο σε υψηλές δόσεις εμφανίζει τοξικότητα και ντενδείκνυται επί παρουσίας ορισμένων παθήσεων (π.χ. νεφροπάθειες).

Διαβάστε επίσης: Να τρέχω γρήγορα ή αργά για να χάσω περισσότερο λίπος;

* Ο Νίκος Καφετζόπουλος είναι Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος. Έχει γράψει το βιβλίο “Πρακτικός οδηγός Αθλητικής Διατροφής” και είναι συνεργάτης του runnfun.gr.

Ακολουθήστε το Run 'n Fun στο Google News

x
Send this to a friend