Του Νίκου Καφετζόπουλου*
Τι είναι και γιατί έχει γίνει η διαλειμματική νηστεία τόσο δημοφιλής τα τελευταία χρόνια;
Με τον όρο διαλειμματική νηστεία ονομάζουμε την αποχή ή περιορισμένη κατανάλωση τροφής και ποτών για ορισμένες ώρες, έως και ημέρες. Αποτελεί δηλαδή ένα διατροφικό πλάνο το οποίο εναλλάσσει περιόδους σίτισης, χωρίς κάποιο θερμιδικό περιορισμό, με περιόδους νηστείας. Χρησιμοποιείται για την απώλεια βάρους αλλά και για την βελτίωση του ανοσοποιητικού συστήματος και κάποιων βιοχημικών παραμέτρων.
Ένας από τους κύριους λόγους που είναι δημοφιλείς οι δίαιτες διαλειμματικής νηστείας είναι η απλότητα αλλά και το γεγονός ότι εμφανίζεται ένας νέος τρόπος για απώλεια βάρους που δεν περιλαμβάνει τους συνήθεις διατροφικούς περιορισμούς.
Ας δούμε ποιοι είναι οι κύριοι τύποι και τι δείχνουν τα στοιχεία για την απώλεια βάρους και για άλλες επιδράσεις στην υγεία.
Εναλλακτικές διαλειμματικές νηστείας
Επίσης γνωστές ως time – restricted feeding. Η διαλειμματική νηστεία αντικαθιστά κανονικής πρόσληψης τροφής με παρατεταμένες περιόδους (συνήθως 16-48 ώρες) χαμηλής έως και μηδενικής πρόσληψης τροφής. Αυτή η προσέγγιση οδηγεί σε διαφορετικές εναλλακτικές συμπεριλαμβανομένων των παρακάτω:
Alternate day fasting
Αυτή η δίαιτα μπορεί να λάβει διαφορετικές μορφές: Μπορείτε να τρώτε για πάνω από 12 ώρες και μετά να μένετε νηστικοί για 36 ώρες. Εναλλακτικά μπορείτε να τρώτε για 24 ώρες και την επόμενη μέρα να μην τρώτε τίποτα. Τέλος μπορείτε να τρώτε κανονικά για 24 ώρες και για την επόμενη μέρα να καταναλώνετε 400-500 θερμίδες.
Eat–stop–Eat
Νηστεύετε ή περιορίζετε σημαντικά τις θερμίδες σας για 24 ώρες είτε σε καθορισμένα διαστήματα (δύο μέρες/εβδομάδα στην δίαιτα 5/2).
Random meal skipping
Παραλείπετε γεύματα με τυχαίο τρόπο κατά την διάρκεια της εβδομάδας.
Feeding window
Με πιο γνωστό μοτίβο το 16:8. Μπορείτε να φάτε μόνο κατά την διάρκεια μίας καθορισμένης χρονικής περιόδου κάθε ημέρας(π.χ. από τις 10 το πρωί έως τις 6 το απόγευμα).
Εάν αποφασίσετε να δοκιμάσετε την διαλειμματική νηστεία επιλέξετε μία εναλλακτική που πιστεύετε ότι μπορείτε να ακολουθήσετε για τουλάχιστον μερικές εβδομάδες.
Επιδράσεις στο Σωματικό Βάρος
Ναι, η διαλειμματική νηστεία δουλεύει. Ωστόσο αυτό εμφανίζεται σε διαφορετικό βαθμό στις εως τώρα μελέτες για διάφορους λόγους. Για παράδειγμα, η παράλειψη του πρωινού γεύματος σε μία μελέτη οδήγησε σε απώλεια βάρους, ενώ σε άλλες όχι.
Όποιο είδος νηστείας και αν επιλέξετε, ένα πράγμα είναι σίγουρο: εάν αναπληρώνετε τα γεύματα της μιας ημέρας, με έξτρα φαγητό τις επόμενες μέρες, δεν πρόκειται να χάσετε βάρος. Η εξίσωση της απώλειας βάρους είναι απλή και εξακολουθεί να ισχύει: πρέπει να προσλαμβάνετε λιγότερες θερμίδες από αυτές που καίτε. Η διαλειμματική νηστεία είναι μόνο ένας τρόπος για να συμβεί αυτό και κάποιοι άνθρωποι ίσως το βρίσκουν ευκολότερο σε σχέση με την κοινές δίαιτες.
Συμπέρασμα: Για να χάσετε βάρος, πρέπει να καίτε περισσότερο από αυτό που τρώτε ή αντίστροφα, να τρώτε λιγότερο από αυτό που καίτε. Κάποιοι άνθρωποι μπορούν να επιτύχουν πιο εύκολα αυτό το στόχο μέσω της διαλειμματικής νηστείας από ότι με την παραδοσιακή προσέγγιση των μικρότερων γευμάτων.
Επιδράσεις στην υγεία
Το σύνολο της βιβλιογραφίας για την διαλειμματική νηστεία στους ανθρώπους είναι σχετικά μικρό, αλλά ένας αριθμός μελετών έχουν αναφέρει βελτιώσεις σε ποικίλους δείκτες υγείας εκτός από το βάρος, και κυρίως στα λιπίδια. Παραμένει ακόμα ένα ενεργό debate για το αν υπάρχουν κάποια μοναδικά μεταβολικά πλεονεκτήματα της διαλειμματικής νηστείας έναντι των παραδοσιακών υποθερμιδικών διαιτών.
Το πιο ενδιαφέρον από τα πιθανά πλεονεκτήματα που έχουν συζητηθεί είναι η επιμήκυνση του προσδόκιμου ζωής. Είναι γνωστό ότι γενικά ο θερμιδικός περιορισμός επιβραδύνει την διαδικασία γήρανσης και παρατείνει την ζωή σε πολλά πειράματα με πειραματόζωα, διότι κινητοποιεί εν μέρει κάποιες διαδικασίες αναγέννησης των κυττάρων.
Ακόμα δεν είναι γνωστό εάν η διαλειμματική νηστεία μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη παράταση της ζωής. Αν όντως μπορεί, ακόμα δεν ξέρουμε ποια εναλλακτική είναι η καλύτερη, όπως βεβαίως δεν ξέρουμε πόσος χρόνος απαιτείται για να εμφανιστούν τα οφέλη.
Η αξιολόγηση των ενδεχομένων μεταβολικών πλεονεκτημάτων του χρόνιου περιορισμού των θερμίδων και της διαλειμματικής νηστείας είναι μία χρονοβόρα διαδικασία και η διαλειμματική νηστεία είναι ακόμα πολύ καινούργια. Μπορεί να παρέχει μοναδικά μεταβολικά πλεονεκτήματα, όπως ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος ή βελτιώσεις στη διάθεση, αλλά η υπάρχουσα έρευνα είναι ακόμα ανεπαρκής και συνεπώς περαιτέρω έρευνα απαιτείται σε ανθρώπους προτού καταστεί η διαλειμματική νηστεία μία ευρέως συνιστώμενη παρέμβαση.
Συμπέρασμα: Οι πρώιμες αποδείξεις δείχνουν ότι η νηστεία θα μπορούσε να έχει μοναδικά μεταβολικά πλεονεκτήματα, συμπεριλαμβανομένης της παράτασης της ζωής, αλλά αυτά θα πρέπει να επιβεβαιωθούν από περαιτέρω έρευνα σε ανθρώπους.
Άλλοι προβληματισμοί και παρενέργειες
Μπορεί να νιώσετε άγχος, πονοκέφαλο, αφυδάτωση ανάλογα με την διάρκεια της νηστείας σας. Το να μένετε ενυδατωμένοι είναι πολύ σημαντικό: βοηθάει επίσης να αντιμετωπίσετε τους πονοκεφάλους. Κάποια αρχική βιβλιογραφία προτείνει ότι η περιοδική μείωση της πρόσληψης θερμίδων, μπορεί να επιφέρει θετικά αποτελέσματα παρόμοια με εκείνης της νηστείας. Να έχετε υπόψιν ότι η διαλειμματική νηστεία δεν είναι για όλους. Οι άνθρωποι με διαταραγμένο γλυκαιμικό έλεγχο θα έπρεπε να αποφύγουν την νηστεία. Επίσης, αν είστε έγκυος, ελλιποβαρής, κάτω των 18 ή έχετε ιστορικό διατροφικής διαταραχής, η διαλειμματική νηστεία δεν είναι για εσάς.
Η διαλειμματική νηστεία είναι μία στρατηγική αδυνατίσματος ή διατήρησης ενός υγιούς βάρους. Ωστόσο, ο συνεχής περιορισμός των θερμίδων(η παραδοσιακή δίαιτα μικρότερων γευμάτων) φαίνεται να προσφέρει παρόμοια αποτελέσματα.
Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι η συνέπεια. Οι άνθρωποι που βρίσκουν τη διαλειμματική νηστεία πιο εύκολη από μια φυσιολογική ισορροπημένη διατροφή, ίσως να μπορούσαν να επωφεληθούν επιχειρώντας μια διαλειμματική νηστεία.
Όσο για τα μοναδική μεταβολικά πλεονεκτήματα της νηστείας… το debate ακόμα εξελίσσεται.
Βιβλιογραφία
- Mattson MP, Longo VD, Harvie M. Impact of intermittent fasting on health and disease processes . Ageing Res Rev. (2016)
- Tinsley GM, La Bounty PM. Effects of intermittent fasting on body composition and clinical health markers in humans . Nutr Rev. (2015)
- Geliebter A, et al. Skipping breakfast leads to weight loss but also elevated cholesterol compared with consuming daily breakfasts of oat porridge or frosted cornflakes in overweight individuals: a randomised controlled trial . J Nutr Sci. (2014)
- Betts JA, et al. The causal role of breakfast in energy balance and health: a randomized controlled trial in lean adults . Am J Clin Nutr. (2014)
- Ganesan K, Habboush Y, Sultan S. Intermittent Fasting: The Choice for a Healthier Lifestyle . Cureus. (2018)
- Speakman JR, Mitchell SE. Caloric restriction . Mol Aspects Med. (2011)
- Mercken EM, et al. Of mice and men: the benefits of caloric restriction, exercise, and mimetics . Ageing Res Rev. (2012)
- Longo VD, et al. Interventions to Slow Aging in Humans: Are We Ready? . Aging Cell. (2015)
- Hussin NM, et al. Efficacy of fasting and calorie restriction (FCR) on mood and depression among ageing men . J Nutr Health Aging. (2013)
- Horne BD, Muhlestein JB, Anderson JL. Health effects of intermittent fasting: hormesis or harm? A systematic review . Am J Clin Nutr. (2015)
- Wei M, et al. Fasting-mimicking diet and markers/risk factors for aging, diabetes, cancer, and cardiovascular disease . Sci Transl Med. (2017)
- Jakubowicz D, et al. Fasting until noon triggers increased postprandial hyperglycemia and impaired insulin response after lunch and dinner in individuals with type 2 diabetes: a randomized clinical trial . Diabetes Care. (2015)
* Ο Νίκος Καφετζόπουλος είναι Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος και συνεργάτης του runnfun.gr. Έχει γράψει το βιβλίο “Πρακτικός οδηγός Αθλητικής Διατροφής”. Στο www.nutribase.gr μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για τη δουλειά του.
Ακολουθήστε το Run 'n Fun στο Google News
