Γράφει ο Παπαδογιάννης Αθανάσιος (Ιατρός – Καρδιολόγος, Νέα Σμύρνη)
Γιατί οι καρδιακοί παλμοί μας το βράδυ κατά τη διάρκεια του ύπνου μας είναι αυξημένοι ή χαμηλοί;
Η καρδιακή συχνότητα αναφέρεται στον αριθμό των συστολών ή χτύπων της καρδιάς ανά λεπτό. Αποτελεί βασική παράμετρο της καρδιακής λειτουργίας και ένα από τα ουσιώδη στοιχεία κατά την εκτίμηση των ζωτικών σημείων (μαζί με τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης).
Φυσιολογικά κατά τη διάρκεια της ημέρας, παρατηρείται διακύμανση της καρδιακής συχνότητας, ανάλογα με το επίπεδο σωματικής δραστηριότητας, τη συναισθηματική κατάσταση ή τη λήψη φαρμάκων.
Κατά τις νυχτερινές ώρες σημειώνεται μία, αναμενόμενη, μείωση των καρδιακών παλμών. Διαταραχή της καρδιακής συχνότητας κατά τον ύπνο είναι δυνατό να αυξήσει τον κίνδυνο εκδήλωσης παθήσεων της καρδιάς.
Παρακάτω θα δούμε κάποια βασικά σημεία σχετικά με την καρδιακή συχνότητα, με έμφαση στις διαταραχές αυτής κατά τον ύπνο.
Καρδιακή συχνότητα
Η φυσιολογική συχνότητα (νορμάλ συχνότητα) των παλμών είναι 60 – 100 σφύξεις/λεπτό (bpm). Αυτή η συχνότητα των καρδιακών παλμών επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, αλλά πρωτίστως από ένα τμήμα του νευρικού συστήματος που καλείται Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα, και ειδικά από την ισορροπία μεταξύ των δύο σκελών του, του Συμπαθητικού και του Παρασυμπαθητικού.
Παλμοί πάνω από 100bpm ορίζονται ως ταχυκαρδία, ενώ σε επίπεδα κάτω των 60bpm αναφερόμαστε σε βραδυκαρδία. Αύξηση της καρδιακής συχνότητας μπορεί να οφείλεται σε άσκηση, λοίμωξη, αναιμία, καταστάσεις άγχους ή συναισθηματικής φόρτισης, υπερθυρεοειδισμό.
Μείωση της συχνότητας των καρδιακών παλμών μπορεί να παρατηρηθεί σε ηλικιωμένα άτομα, σε αθλητές (άτομα με αυξημένο τόνο παρασυμπαθητικού), βραδυαρρυθμίες (όπως ο κολποκοιλιακός αποκλεισμός), σε υποθυρεοειδισμό ή σε φάρμακα (όπως είναι οι β – αποκλειστές).
Είναι πιθανό ένα άτομο να έχει παλμούς <60bpm και να είναι υγιές, όπως στους αθλητές. Σε κάθε περίπτωση απαιτείται ιατρική εκτίμηση και αξιολόγηση.
Τρεξιμό: Πως ακριβώς γυμνάζει την καρδιά μας και την κάνει πιο δυνατή
Φυσιολογική καρδιακή συχνότητα ανά ηλικία
Η καρδιακή συχνότητα ηρεμίας έχει διαφορετικά φυσιολογικά όρια, ανάλογα με την ηλικία και τη συνολική υγεία του οργανισμού. Στα παιδιά η νορμάλ συχνότητα κυμαίνεται σε υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με τους ενήλικες, ενώ με την αύξηση της ηλικίας, τα όρια των παλμών μειώνονται.
Τα φυσιολογικά όρια καρδιακών παλμών/λεπτό ανά ηλικία, παρατίθενται στον παρακάτω πίνακα.
| Ηλικία | Καρδιακή συχνότητα (bpm) |
| Έως 4 εβδομάδων | 100 – 205 |
| 4 εβδομάδων – 1 έτους | 100 – 180 |
| 1 έτους – 3 ετών | 98 – 140 |
| 3 – 5 ετών | 80 – 120 |
| 5 – 12 ετών | 75 – 118 |
| 13 – 18 ετών | 60 – 100 |
| 18 – 20 ετών | 68 – 96 |
| 21 – 30 ετών | 65 – 95 |
| 31 – 40 ετών | 63 – 94 |
| 41 – 50 ετών | 61 – 90 |
| 51 – 60 ετών | 60 – 87 |
| 61 – 70 ετών | 60 – 86 |
| 71 – 80 ετών | 63 – 85 |
Τα παραπάνω όρια αναφέρονται σε κατάσταση ηρεμίας και αφύπνισης. Παρατηρείται, φυσιολογικά, ελάττωση της καρδιακής συχνότητας κατά τις νυχτερινές ώρες.
Σημαντικό είναι και το ανώτατο φυσιολογικό όριο καρδιακής συχνότητας, το οποίο προκύπτει από την αφαίρεση της ηλικίας από τον αριθμό 220 (220 – ηλικία σε έτη).
Σε σωματική δραστηριότητα μέτριας έντασης, η καρδιακή συχνότητα βρίσκεται στο 64 – 76% του ανώτατου ορίου, ενώ σε πιο έντονη άσκηση κυμαίνονται περίπου στο 77 – 93%.
Τι μπορεί να συμβαίνει αν έχουμε υψηλούς ή χαμηλούς καρδιακούς παλμούς όταν κοιμόμαστε;
Κατά τη διάρκεια του νυχτερινού ύπνου είναι φυσιολογικό κι αναμενόμενο να παρατηρείται μείωση της καρδιακής συχνότητας κάτω από τα όρια που αναφέρθηκαν. Ένας μέσος όρος καρδιακών παλμών κατά τον ύπνο θεωρείται μία τιμή μεταξύ 40 – 50bpm, ενώ μπορεί να παρατηρηθούν ακόμη και τιμές έως 30bpm.
Είναι σημαντικό να τονιστεί πως και οι τιμές κατά τον ύπνο παρουσιάζουν διακυμάνσεις και είναι δυνατό να επηρεαστούν από διάφορους παράγοντες. Αυξημένες ή μειωμένες τιμές καρδιακής συχνότητας κατά τον ύπνο χρήζουν διερεύνησης, καθώς πιθανόν να αντανακλούν την παρουσία αρρυθμίας (όπως η κολπική μαρμαρυγή), καρδιακής πάθησης ή άλλων νοσημάτων.
Ο ύπνος είναι μία βιολογική ανάγκη, απαραίτητη για την επιβίωση. Κατά τη διάρκεια του ύπνου ο οργανισμός μας λαμβάνει την απαραίτητη ανάπαυση που είναι ουσιώδης για όλες τις βιολογικές μας λειτουργίες.
Φυσιολογικά παρατηρούνται διάφορα στάδια ύπνου. Κατά τα αρχικά στάδια (ελαφρύς ύπνος) αρχίζει να παρατηρείται μία μείωση της καρδιακής συχνότητας. Όσο πιο “βαθύς” γίνεται ο ύπνος, η καρδιακή συχνότητα πλησιάζει την κατώτατη τιμή. Κατά τη φάση REM (Rapid Eye Movement) του ύπνου, οι παλμοί μπορεί να αυξηθούν σε επίπεδα αντίστοιχα με αυτά που έχει το άτομο κατά τη διάρκεια της αφύπνισης.
Είναι εμφανές πως οι διαταραχές του ύπνου, όπως η μικρή διάρκεια, οι συχνές αφυπνίσεις ή η εναλλαγές της ώρας του ύπνου λόγω εργασίας συνοδεύονται από διαταραχές στην καρδιακή συχνότητα, στην αρτηριακή πίεση και, επακόλουθα, στην υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος.
Διάφοροι παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την καρδιακή συχνότητα κατά τον ύπνο.
Αυξημένη καρδιακή συχνότητα κατά τον ύπνο είναι δυνατό να οφείλεται στους εξής παράγοντες:
- Άγχος
- Διαταραχές ύπνου
- Ταχυαρρυθμίες (όπως η κολπική μαρμαρυγή)
- Εγκυμοσύνη
- Λοίμωξη
- Καφεϊνη, αλκοόλ
- Αναιμία
- Υπερθυρεοειδισμός
Μειωμένη καρδιακή συχνότητα κατά τον ύπνο πιθανό να οφείλεται στους εξής παράγοντες:
- Αθλητές
- Καρδιαγγειακά νοσήματα (Ισχαιμία μυοκαρδίου, Μυοκαρδιοπάθεια, Διηθητικά νοσήματα μυοκαρδίου όπως η σαρκοείδωση και η αμυλοείδωση)
- Βραδυαρρυθμία
- Λοιμώξεις (νόσος Chagas, νόσος Lyme, λοιμώδης ενδοκαρδίτιδα)
- Φάρμακα (β – αποκλειστές, αντιαρρυθμικά)
- Υπνική άπνοια
- Υποθυρεοειδισμός
- Νευρογενής ανορεξία
Σημαντικοί αριθμοί για την υγεία σας που πρέπει να γνωρίζετε
Σε περίπτωση διαταραχών της καρδιακής συχνότητας κατά τη διάρκεια του ύπνου μπορεί να παρατηρηθούν συμπτώματα μη ειδικά, όπως η υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, η κόπωση, η αδυναμία, η κεφαλαλγία, αυξημένη αρτηριακή πίεση και άλλα, περισσότερο ειδικά, όπως το αίσθημα παλμών (αντίληψη των χτύπων της καρδιάς), πόνος στο στήθος, τσιμπήματα στην καρδιά.
Επίσης, σημαντική πληροφορία είναι αν το άτομο ροχαλίζει έντονα κατά τον ύπνο κι αν παρατηρούνται επεισόδια αγωνιώδους αναπνοής και άπνοιας. Τέτοιες πληροφορίες αναφέρονται, όπως είναι λογικό, από τον/τη σύντροφο του ατόμου.
Σε υποψία διαταραχών της καρδιακής συχνότητας κατά τον ύπνο, έπειτα από την αρχική εκτίμηση από τον ιατρό, συνήθως πραγματοποιείται μελέτη ύπνου (είτε σε ειδικό εργαστήριο μελέτης ύπνου, είτε στην οικία του ατόμου) όπου εξετάζονται παράμετροι όπως η καρδιακή συχνότητα, η αρτηριακή πίεση και τα επεισόδια άπνοιας.
Επίσης, η διερεύνηση είναι δυνατό να γίνει με τοποθέτηση Holter ρυθμού 24 ή και 48 ωρών. Ακόμη, είναι πιθανό να βοηθήσει η μέτρηση των παλμών από το ίδιο το άτομο.
Πραγματοποιείται τοποθετώντας 2 ή 3 δάκτυλα (συνήθως δείκτη και παράμεσο) στην περιοχή του καρπού στη συνέχεια του αντίχειρα για τις σφύξεις της κερκιδικής αρτηρίας ή στο λαιμό, για τους χτύπους της καρωτίδας.
Σε ρυθμικούς παλμούς, μετρούμε τον αριθμό των χτύπων για 15 δευτερόλεπτα και πολλαπλασιάζουμε επί 4 ή για 30 δευτερόλεπτα και πολλαπλασιάζουμε επί 2. Σε περίπτωση αρρυθμίας μετρούμε τον αριθμό των παλμών για 60 δευτερόλεπτα.
Συμπέρασμα
Συμπερασματικά, η καρδιακή συχνότητα κατά τη διάρκεια του ύπνου μπορεί να μας δώσει σημαντικές πληροφορίες για την κατάσταση και την υγεία του οργανισμού, καθώς μπορεί να είναι προάγγελος νοσημάτων της καρδιάς ή να συνοδεύεται από άτυπα συμπτώματα. Επίσης, ο ποιοτικός ύπνος είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την υγεία μας.
Διαβάστε επίσης: Οι φυσιολογικοί καρδιακοί παλμοί ανα ηλικία και κατά την άσκηση
Πηγή: www.fmh.gr
Ακολουθήστε το Run 'n Fun στο Google News
