Η Αθλητική Ψυχολογία είναι η επιστήμη που εξετάζει τις ψυχολογικές διαδικασίες και στρατηγικές μέσω των οποίων οι αθλητές αλλά και οι προπονητές στοχεύουν στη μεγιστοποίηση της απόδοσης.
Διακρίνεται στην Ψυχολογία του Αγωνιστικού Αθλητισμού, στην Ψυχολογία για Υγιής και Κλινικούς πληθυσμούς και στην Ψυχολογία της Φυσικής Αγωγής (σχολεία). Ο ρόλος του Αθλητικού Ψυχολόγου μπορεί να είναι (α) ερευνητικός, (β) εκπαιδευτικός και (γ) συμβουλευτικός.
Σε ποιους απευθύνεται
Υπάρχει η σκέψη ότι ο αθλητικός ψυχολόγος απευθύνεται και χειρίζεται «προβληματικούς» αθλητές. Αυτό απέχει πολύ από την αλήθεια. Ένας αθλητής/τρια δεν επισκέπτεται κάποιο διατροφολόγο γιατί έχει παραπανίσια κιλά πάντα, ή μεγαλύτερα από το κανονικό ποσοστά λίπους, αλλά γιατί πρέπει να εκπαιδευτεί να τρέφεται σωστά τόσο από πλευράς ποσοτήτων όσο και από πλευράς συνδυασμών και κατάλληλων ωρών. Κατά συνέπεια και η αθλητική ψυχολογία σκοπεύει στην εκπαίδευση του αθλητή/τριας ώστε να μπορέσει να γίνει πνευματικά δυνατότερος με
Με Στόχο
- Τη μεγιστοποίηση της απόδοσης
- Την ανάπτυξη των πνευματικών ικανοτήτων
- Την υψηλότερη αντοχή στη ματαίωση
- Τη μείωση (ελαχιστοποίηση) του άγχος και τη δημιουργία χαλάρωσης
- Την αύξηση των επιπέδων συγκέντρωσης και προσοχής
- Την ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης
- Την εκμάθηση και τοποθέτηση στόχων
- Την ανάπτυξη της συνοχής και της ηγεσίας
- Την εκλογίκευση και τον απολογισμό του αγώνα
- Την ψυχολογική επαναφορά μετά από κάποιο τραυματισμό
Επιπλέον επιδιώκει να εκπαιδεύσει τον αθλητή/τρια να κάνει:
- Warm down brain after physical activity
- Meta-cognitive procedure
Δεν αφορά μόνο υψηλού επιπέδου αθλητές αλλά όλους εκείνους που στόχο έχουν τη βελτίωση και την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο ανεξαρτήτως ηλικίας και αθλήματος.
Συνεργάζεται με προπονητές, φυσικοθεραπευτές και ιατρικό προσωπικό για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Ποιά είναι τα πιο κοινά προβλήματα των αθλητών/τριων;
Οι αθλητές/τριες συχνά αναφέρουν προβλήματα που αφορούν σε υψηλά επίπεδα άγχους, χαμηλά επίπεδα προσοχής, μειωμένη διέγερση, χαμηλά επίπεδα παρακίνησης και συνοχής και αδυναμία συγκέντρωσης και απόδοσης την πιο σημαντική στιγμή του αγώνα (choking).
Συνήθως υπάρχει ένα χάσμα μεταξύ της φυσικής και της πνευματικής προετοιμασίας. Όλοι μιλούν για το πόσα χιλιόμετρα έκαναν ή πόσα βάρη σήκωσαν ή πόσο γρήγορα έτρεξαν αλλά κανείς δεν μιλά για το πόσες ώρες προετοιμάστηκε πνευματικά και ψυχολογικά.
Τι ισχύει;
- Όσο αυξάνεται η ψυχολογική πίεση τόσο αυξάνονται και τα λάθη
- Το ψυχολογικό στρες θα επηρεάσει όλες τις πτυχές της απόδοσης
Κατά τη διάρκεια των αγώνων
- Οι ψυχολογικές πιέσεις
- Οι εντάσεις
- Οι προκλήσεις
- Ο ανταγωνισμός
- Οι απαιτήσεις ανεβαίνουν κατακόρυφα
Συχνά οι αθλητές/τριες εκφράζουν
«Μετά από εκείνη την ήττα και τα αρνητικά σχόλια «κλείδωσα» και δεν μπόρεσα να επανέλθω ξανά»
«Στο ζέσταμα είμαι πάντα εξαιρετικά και μόλις μπαίνω στον αγώνα αλλάζει όλο μου το σώμα»
«Νιώθω ότι πρέπει να αποδεικνύω συνεχώς ότι αξίζω»
«Οι διαρκείς εντάσεις με τον προπονητή μου και τα σχόλια του με έχουν κάνει να χάσω το κίνητρο μου»
Αναρωτιούνται:
«Γιατί δεν έχω αστοχήσει σε καμία ελεύθερη βολή στην προπόνηση αλλά στον αγώνα τα στατιστικά μου στις ελεύθερες βολές είναι πολύ χαμηλά?»
«Γιατί ενώ προηγούμαι με τρία game τελικά χάνω το set?»
«Γιατί στην προπόνηση πηδάω μακριά, στον αγώνα κάνω άκυρα άλματα?»
Ωστόσο υπάρχουν και εκείνοι που δηλώνουν
«Επιτυχία είναι να πηγαίνεις από αποτυχία σε αποτυχία χωρίς να χάνεις τον ενθουσιασμό σου»
«Ποτέ να μην εγκαταλείπεις τους στόχους σου»
«The body achives what the mind believes»
Ποιες είναι οι βασικές αρχές της Αθλητικής Ψυχολογίας;
• ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΕΠΟΙΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΗ/ΤΡΙΑ
• ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ
• ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΦΤΑΝΕΙ ΜΕΧΡΙ ΕΝΑ ΟΡΙΣΜΕΝΟ ΣΗΜΕΙΟ.
Λανθασμένες αντιλήψεις για την Αθλητική Ψυχολογία
1. Η νίκη είναι αυτοσκοπός
2. Δίνει γρήγορες λύσεις
Πότε εφαρμόζεται;
1. Ιδανικά στην αρχή της προετοιμασίας και όταν ο αθλητής/τρια είναι μακριά από αγώνες ώστε να μπορέσει να δουλέψει και να εφαρμόσει μια σειρά ασκήσεων στην προπόνηση με στόχο να εσωτερικεύσει και να εγκαθιδρύσει συμπεριφορές.
2. Οποιαδήποτε στιγμή
Πώς χωρίζεται ένα πρόγραμμα αθλητικής ψυχολογικής υποστήριξης:
Χωρίζεται σε 4 φάσεις
1. Η φάση της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του αθλητή/τριας. Η φάση αυτή περιλαμβάνει επιπλέον τη λήψη ιστορικού και την ψυχομετρική αξιολόγηση
2. Η φάση της εκπαίδευσης μέσω τεχνικών νοερής απεικόνισης, χαλάρωσης, τοποθέτησης στόχων κ.α.
3. Η φάση της εφαρμογής από την πλευρά του αθλητή των στοιχείων που έμαθε στους αγώνες.
4. Η φάση της αξιολόγησης και του επανακαθορισμού στόχων. Τέλος αυτή η φάση περιλαμβάνει και την προετοιμασία για την αποχώρηση από την ενεργό δράση των μεγαλύτερων σε ηλικία αθλητών/τριων.
Ποια είναι η διάρκεια;
Μια συνήθης διάρκεια είναι 3-6 μήνες σε εβδομαδιαία βάση διάρκειας περίπου 45’.
Συμπερασματικά θα λέγαμε: Ένα οργανωμένο και δομημένο πρόγραμμα ψυχολογικής υποστήριξης το οποίο λαμβάνει υπόψη τα αιτήματα, τις αδυναμίες και τις ανάγκες του/της εκάστοτε αθλητή/τριας σε συνδυασμό με την ενεργό συμμετοχή του/της αλλά και τη συνεργασία με τους προπονητές μόνο ΘΕΤΙΚΑ αποτελέσματα μπορεί να φέρει στην απόδοση.
Ο αθλητισμός αποτελεί μέσο για την ανάπτυξη της προσωπικότητας του αθλητή/τριας τόσο μέσα όσο και έξω από τα στάδια. Κατά συνέπεια, η καταβολή της μέγιστης δυνατής προσπάθειας και η επίτευξη του ρεκόρ μέσω της υλοποίησης συγκεκριμένων ρεαλιστικών και επιτεύξιμων στόχων κάθε φορά συμβάλλουν στην ολοκλήρωσης της προσωπικότητας αλλά και στην απόλαυση του πρωταθλητισμού από τη μεριά του αθλητή/τριας.
Κλείνοντας θα πρέπει να τονιστεί ότι η συμμετοχή σε ένα πρόγραμμα ψυχολογικής υποστήριξης είναι πάντα μια χρήσιμη και πολύ ευχάριστη εμπειρία για όλους!!
Διαβάστε ακόμα: Πως η κακή ψυχολογία μπορεί να οδηγήσει σε τραυματισμό!
ΦΡΟΣΩ ΠΑΤΣΟΥ
M.Sc. Ψυχολόγος – Αθλητική Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτιδα Εθνικής Ομάδας Στίβου
Τηλ.: 6982.89.28.32
www.idealpsychology.gr
Ακολουθήστε το Run 'n Fun στο Google News
